Logo Eibarko Udala
baba
Thomé
1. iz. (TE). Haba. Babia osasunerako ona ei da, esaten daben letz. / Según dicen, el haba es buena para la salud.  Haba esateko baba-baltz erabiltzen dogu normalian.
2. iz. (TE). Alubia, judía. (Phasolus vulgaris). Lehenago, babak beratzera bota bihar izaten ziran, balia lakuak gura ezik. / Antes era obligado echar las alubias a remojo, si no se las quería como una bala.  Gaur egunian hau berbiau alubia esanguriakin erabiltzen da gehixenbat; TEk sinonimotzat dakarren babarrun berbia ez dabe erabiltzen eibartar petuak.
3. iz. (ETNO). Ampolla, baba. Pelotan aspaldixan ein barik, eta babiak urten desta eskuan. / Oingo botekin ez dagok bildurrik, baiña lehenguekin? Babak urtetzen zittuan, jo-ta berihala...!.  Goguan izan azentua bigarren silaban daroiala: babá (mugatu singularrian babía, eta pluralian bábak).
Ezezaguna
baba baltz. [baba beltz] . iz. (TE). Haba. (Vicia faba). Baba-baltza urdaixakin, ikazgiñen eguneroko jatekua. / Habas con tocino, la comida diaria de los carboneros. / Legatza, baba baltzakin ipiñitta ederra euan. (Zirik 47).
1. [baba berri] . iz. (TE). Haba nueva. Udabarrixan, baba barrixa eta idarrak... / En la primavera, el haba nueva y los guisantes.
2. [baba berri] . iz. (TE). Alubia fresca. Baba barrixa, uda-azkenerutz, arto-sailletan batzen danian... / La alubia fresca, hacia el otoño, cuando se recoge en los maizales...
baba barri. [baba berri] . iz. (TE). Haba nueva. Udabarrixan, baba barrixa eta idarrak... / En la primavera, el haba nueva y los guisantes.
baba barri. [baba berri] . iz. (TE). Alubia fresca. Baba barrixa, uda-azkenerutz, arto-sailletan batzen danian... / La alubia fresca, hacia el otoño, cuando se recoge en los maizales...
Kaiane Bedones
baba gorri. iz. (TE). Alubia roja. Baba gorrixa odolostiagaz, eguardixetan, aukerako bazkarixa. / Alubias rojas con morcillas, los mediodías, contentosa comida.
baba pintxan. iz. (JSM). Alubia pinta.
baba zuri. iz. (TE). Alubia blanca. Garizuman, baba zurixakin eindako potajia. / En Cuaresma, cocido de alubias blancas.
1. iz. (TE). Corteza de haba. Baba-azala sendua danian, jan ezindako lapikua. / Cuando la corteza del haba es recia, no se puede comer el cocido.
2. iz. (TE). Corteza de alubia.
baba-azal. iz. (TE). Corteza de haba. Baba-azala sendua danian, jan ezindako lapikua. / Cuando la corteza del haba es recia, no se puede comer el cocido.
baba-azal. iz. (TE). Corteza de alubia.
baba-jan. iz. (TE). Banquete de alubias, comilona de alubias, alubiada.   "Comilona a base de alubias con toda clase de aditamentos" (TE, 208). Domekan, baba-jana dogu Trabakuan hogei lagunek.
baba-koko. iz. (ETNO). Gorgojo de cereales. Ik. zomorro, koko, burburixo.
baba-lapiko. iz. (TE). Cocido de alubias, potaje de alubias. Baba-lapikua, egunero, eguardixetan. / Cocido de alubias, diariamente a mediodía. Ik. lapiko, oillo-lapiko.
baba-leka. iz. (TE). Vaina, alubia verde. Baba-lekak, kipula eta orixuagaz, afari ederra. / Alubias verdes, cocidas con cebolla y aceite, gustosa cena.  Leka gehixago erabiltzen da.
babiak urten. zaio ad. (TE). Hacerse/producirse/salir una ampolla. Atxurketan, aspaldixan eiñ ez, eta babiak urten desta eskuan. / Escarbando con la azada, no habiéndolo hecho hace tiempo, me ha salido una ampolla en la mano.  Urten desta edo urten jata bixetara erabiltzen da.